TECAM proiektuak ondorioztatu du diziplina aniztasuna dela Elikagaien Segurtasunaren aliaturik onena
TECAM, elikadura-alergenoak eta mikroorganismo patogenoak monitorizatzeko eta kontrolatzeko soluzio teknologiko berriak ikertzeko eta garatzeko ikerketa-proiektu bat da, horrela, elikadura-balioaren kate osoan zehar segurtasuna bermatzeko. Proiektua Leartikerrek gidatu du eta Deustuko Unibertsitateko UD-EeVIDA-BigData eta UD-EeVIDA-Electrónica para la salud eta CEITeko Biodevices and MEMs ikerketa-taldeekin lankidetzan gauzatu da.
Proiektua ofizialki 2023ko ekainean amaitzen da, eta proposatutako helburua lortu ditu, mikrofluidika digitalean oinarritutako PCR-on chip gailu bat garatuz. Gailu horrek elikadura-alergenoa hautemateko sentsibilitate bera izango du elikadura-matrize desberdinetan eta PCR komertzial kit batean. Izan ere, benetako laginekin baliozkotu den lehen gailua izan da, hau da, elikagai naturalekin. Bestalde, irinetan glutena detektatzeko irismena ikertu eta optimizatu da, adimen artifizialeko sistema bati eta gailua kontrolatzeko online interfaze bati lotutako NIRS teknologia duen gailu baten bidez. Bi gailuak, lehenengoa CEITek asmatu, diseinatu, ezaugarritu eta optimizatuta, eta bigarrena Deustuko Unibertsitateak, eramangarriak izateko pentsatuta daude eta biztanleriaren sektore baten osasunerako arriskuak izan ditzaketen elikadura-konposatu horiek detektatu ahal izateko, eta ia edozein pertsonak, tekniketan aldez aurretik prestatuta egon edo ez.
NIRS teknologiadun gailua
Mikrofluidika digitalean oinarritutako PCR-on chip gailua
Fase teknologiko horietan, Leartikerrek aholkuak eman ditu elikagaien zientziari eta teknologiari buruz (elikagaien osaera, alergenoak, araudiak, detekzio-teknika klasikoak, elikadura-alertak, etab.), bai eta proiektu-bazkideei berariazko elikagai-laginak prestatu, aztertu eta bidaltzea ere, hainbat unetan, gailuak entrenatzeko, egiaztatzeko eta baliozkotzeko.
Proiektuaren emaitza teknologikoak labur deskribatzen badira ere, dispositibo horiek diziplina zientifiko desberdinen konbinazioari esker sortu ahal izan dira, hala nola bioteknologia, elektronika, elektrizitatea, mekanika, mikrofluidika, kimika, fisika, sentsorika, informatika, estatistika eta saiakuntza frgoga-akats ugari, espero zen emaitza aurkitu arte.
Leartikerrek, aldi berean, Staphylococcus aureus bakterio delakoari, esnekietan enterotoxina klasikoa (A, B, C, D eta E) ekoizteko duen gaitasunari eta proiektuan sortutako gailuetako baten bidez detektatzeko duen ahalmenari buruzko ikerketa gidatu du. Emaitzek adierazten dute PCR-on chip gailu bat mikroorganismo hori eta bere enterotoxinak detektatzera egokitzea posible eta onuragarria izango litzatekeela esnearen sektore osoarentzat; izan ere, nahiz eta S. aureus nahiko mikroorganismo ohikoa izan daitekeen esne gordinaren kontzentrazio baxuetan, esnekietan duen garapena beste ingurumen-faktore askoren mende dago. Bestalde, S. aureus-en andui guztiak ez dira enterotoxina klasikoa sortzeko gai diren geneen eramaileak, eta, gainera, eramaileak izateak ez du esan nahi nahitaez genea adierazten dutenik eta osasun publikorako arriskutsua izan daitekeen enterotoxina sortzen dutenik. Horrela, nahiz eta EAEn hausnarkari txikien 90 esne gordin ekortu diren, non enterotoxina-gene ekoizlerik ez den egon, eta ikerketa honetan C genea duen S. aureus-en hazkundearen modelizazioa egin den arren, mikroorganismo horri buruzko ikerketa gehiago egin behar dira esnearen sektorean duen benetako arriskua ulertzeko, non PCR-on chip bezalako garapen teknologikoa benetan baliagarria izan daitekeen.
PCR esnea “mastitis”
Bazkideek ahalegin handia egin dute proiektuaren helburuei bi urtetik gorako epean erantzuteko, baina emaitzak oso onak izan dira. Proiektua laburra izan den arren, emaitzak hain izan dira oparoak, ezen 4 artikulu argitaratu baitira inpaktu-aldizkari zientifikoetan, 2 doktore-tesiri eman baitzaie informazioa (bat amaitzear dago) eta proiektuaren dibulgazio-argitalpen ugari egin dira. Horri esker, proiektua Deustuko Unibertsitateko Inpaktu Soziala duen Ikerketa Zigilura aurkeztu ahal izan da.
PCR-on txipa eta garatutako NIRS gailua beste analisi interesgarri batzuetara egokitu daitezke, eta elikagaien industriaren beharrei erantzuteaz gain, beste sektore batzuetara ere irits daitezke, hala nola osasungintzara edo gure eskualdean potentziala duten beste industria batzuetara. Horrela, diziplina aniztasunak eta hainbat erakunderen arteko lankidetzak berriro erakutsi dute hori dela gizarteak segurtasunez aurrera egiten jarraitzeko behar dituen konponbideak ekarriko dituen aurrerapen zientifiko-teknologikoa lortzeko bidea.
Proiektu hau Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen, Iraunkortasun eta Ingurumen Sailak finantzatu du ELKARTEK programaren 2021eko deialdian (espediente-zenbakia: KK-2021/00035).
