Mugaz gaindiko Know N Cheese proiektuaren baitan, gazta kontsumo ohituren diagnostikoa egin da
Esneki Zentroa – Leartiker POCTEFA Know N Cheese proiektuaren 6 bazkideetako bat da. Proiektu honen bidez, Pirinioen bi aldeetako eragileek POCTEFA eremuko esnekien eta gaztagileen sektoreko mikroETEen eta ETEen lehiakortasuna handitzea du helburu, 2024 eta 2026 urteen artean jasangarritasuna bultzatuz.
Helburu hori lortzeko planifikatutako ekintzen artean, proiektuko Prosumerlab bazkideak, elikagaien jasangarritasunaren arloko ezagutzaren, beharren eta aukeren diagnostikoa egin du.
2024ko bigarren seihilekoan, Espainiako eta Frantziako kontsumitzaileen eta ekoizleen artean azterlan bat egin zen, eta, horren bidez, informazio baliotsua lortu da esnekien ekoizpenaren jasangarritasunari buruz duten ezagutza-mailari buruz. Diagnostiko horri esker, artisau-gazta erosteko motibazioak eta portaerak identifikatu ahal izan dira. Ondorio hauetatik abiatuta, Esneki Zentroak zaintza teknologikoari buruzko txosten bat egingo du, eta merkatuaren lehentasunei erantzuten dieten produktu berrien garapenean murgilduko da.
Gazta artisauaren erosketa une eta leku jakin batzuekin lotzen da
Gazta artisauaren erosketa plazerarekin lotutako ‘momentu bereziekin’ lotzen da, hau da, urtebetetzeak, gabonak, etab. Orokorrean, produktuari (bere jatorri artisaua, ekoizpen modua, etab.) buruzko informazio gehiago izanez gero, kontsumitzaileek gazta artisau batengatik prezio altuagoa ordaintzeko joera handiagoa erakusten dute. Egoera hau Espainian inkestatutako pertsonen %61ean eta Frantzian kontsultatutakoen %58an errepikatzen zen.
Gazta artisau batengatik gehiago ordaintzeko joera nabarmen jaisten da retail kanalean (supermerkatuak eta hipermerkatuak), eta horrek, gainera, salmenta puntuan bertan produktuaren balioa galtzea eragin dezake. Produktuen arteko konparazio aukera gehiago izanez gero, kontsumitzaileek zorrotzagoak dira eta, oro har, prezio altuagoa ordaintzeko prestutasun txikiagoa erakusten dute.
Erosketa-eszenatoki desberdinei dagokienez ateratako beste ondorio bat da, gertutasun handiagoko testuinguru batean, hala nola azoka edo denda espezializatu batean, gaztaren ekoizpenari lotutako jasangarritasun ekonomiko eta soziala baloratzen direla, eta hori ez da horrela gertatzen azalera handietan. Hala ere, kontsumitzaile gehienek supermerkatu edo hipermerkatuetan egiten dituzte gazta erosketak.
Erosketa arrazoiak
Zaporea eta kalitatea. Azterketa honetatik ateratako datuen arabera, gazta artisaua erosteko lehen motibazioa plazera da, bai Espainian bai Frantzian. Bi lurraldeetan, inkestatutako pertsonen %79k gazta mota hau kontsumitzea erabakitzen dute bere zapore eta kalitateagatik.
Jasangarritasuna. Jasangarritasunari dagokionez, gaztaren artisau-ekoizpenaren balio gisa, azpimarratzekoa da kontsumitzaileek ez dutela, itxuraz, ekoizpen-mota horren ingurumen-jasangarritasuna erosteko motibaziotzat hartzen. Espainian, %25ek soilik baloratzen dute erosketa-driver gisa, Frantzian %20ak.
Hala ere, jasangarritasun ekonomikoa eta soziala bai baloratzen dira gazta artisauaren erosketan. Inguruko ekonomiari eta negozio txikietako ekoizleei laguntza ematea oso motibagarria da gazta artisaua erosteko. Espainian, % 54k gazta mota hori aukeratzen dute tokiko ekoizleei laguntzeko, eta % 49k bertako produktua delako. Frantzian, datuek joera bera jarraitzen dute, eta bi kasuetan zertxobait handiagoak dira.
Prezioa. Artisau-gazten elikadura-jasangarritasuna positiboki baloratzen den arren, prezioa da erosketaren azken erabakian eragin handiena duen faktorea.
Tokiko ekoizpenen ezagutza-maila txikia
Diagnostiko horren azken ondorio esanguratsu gisa, azpimarratzekoa da kontsumitzaileek tokiko produktuei buruz duten ezagutza-maila txikia. Espainian, inkestatutako pertsonen % 17k bakarrik ezagutzen du bere inguruan ekoitzitako gazta artisauren bat. Frantzian, ehuneko hori nabarmen handiagoa da ( % 31).
Azterlan honetan ateratako datuek 2025 eta 2026 urteetan Know N Cheese proiektuaren barruan garatuko diren ekintzen zati handi bat bideratzeko balioko dute, esnearen eta gaztagintzaren sektore tradizionalaren hazkunde iraunkorra bultzatzen lagunduko duten berrikuntzak sartzea bilatuz, merkatuaren lehentasunei erantzunez.
.
Know N Cheese proiektua INTERREG POCTEFA programak finantzatzen du, FEDER dirulaguntzaren bidez (EFA072/01). Know N Cheese proiektuari buruz gehiago jakin dezakezu bere webgune ofizialean edo sare sozialen bidez